Nhắc đến ẩm thực miền Tây, người ta nhớ ngay đến một "bản giao hưởng" ngọt ngào của những món bánh dân gian: nào là bánh bò nước cốt dừa, bánh ít lá gai, bánh ống, bánh bầu, bánh tằm,… Mỗi loại bánh là một lát cắt ký ức, gói trọn tinh hoa đất trời trong miếng bột gạo, trong dòng nước dừa béo ngậy, trong hương thơm dịu dàng của lá quê nhà. Ẩn giữa muôn sắc màu ấy, có một món bánh mang cái tên lạ lùng: bánh thúi địch - thứ quà quê độc đáo của miền sông nước.

Thoạt nghe, nhiều người có thể "rùng mình" vì cái tên dân dã, nhưng với người miền Tây, đây là món bánh đầy hoài niệm. Nguyên liệu chính để làm nên bánh chính là lá thúi địch - hay còn gọi là lá mơ, vốn quen thuộc trong vườn nhà. Loại lá này khi vò sẽ toả mùi hăng nồng, vì thế dân gian gọi là "thúi địch". Vậy nhưng khi kết hợp với bột gạo, bột năng, đường và nước cốt dừa, nó lại hoá thành một món bánh mang hương vị lạ lẫm mà cuốn hút vô cùng.

Bánh thúi địch thường được gói trong lá mít, lá dừa hoặc lá mía, rồi đem hấp chín. Khi lột lớp lá xanh, chiếc bánh hiện ra mềm mịn, thoang thoảng mùi lá mơ, vị nồng đặc trưng ban đầu nhanh chóng được làm dịu đi bởi nước cốt dừa béo ngậy. Ai thử một lần thường phải bật cười mà thú nhận rằng: "Tên nghe đáng sợ, nhưng vị thì ngon khó cưỡng".

Món bánh này từng có thời gian vắng bóng, tưởng chừng bị lãng quên giữa nhịp sống hiện đại. Thế nhưng, những năm gần đây, nó dần trở lại trong ký ức và cả trên những gánh hàng rong, những xe đẩy nhỏ ở chợ miền Tây hay Sài Gòn. Không cầu kỳ như cao lương mỹ vị, bánh thúi địch ghi dấu bằng sự mộc mạc, bằng hương vị gắn liền với tuổi thơ của biết bao thế hệ.

Người miền Bắc vốn quen ăn lá mơ sống với các món thịt, thì vào Nam, chiếc lá ấy lại biến tấu thành món bánh dân gian độc đáo. Chính sự sáng tạo của người dân miền sông nước đã biến một loại lá dân dã thành món quà quê đậm đà, để rồi ai từng xa quê cũng nhớ mãi hương vị này.

Ngày nay, không ít du khách phương xa, khi có dịp ghé miền Tây, đều tò mò tìm ăn thử chiếc bánh "tên nghe dữ dằn" này. Và cũng chính họ, sau một lần nếm thử, lại thốt lên rằng, trong cái tên tưởng chừng xấu xí ấy, là cả một thế giới hương vị dịu dàng, chân chất như chính con người miền Tây.

Bánh thúi địch không chỉ đơn thuần là một món bánh, mà còn là ký ức, là hồn quê, là sự sáng tạo tinh tế của ẩm thực Việt. Giữa dòng chảy hiện đại, chiếc bánh dân dã ấy vẫn âm thầm nhắc nhớ chúng ta về một miền ký ức ngọt ngào - nơi mà những lá mơ tưởng chừng vô nghĩa, lại góp phần tạo nên bản sắc khó lẫn của vùng đất phương Nam.