Trong nhiều gia đình, tiền tiêu vặt cho con thường chỉ đơn giản là một khoản nhỏ cha mẹ đưa để con mua đồ dùng cá nhân, ăn vặt hay phục vụ nhu cầu hàng ngày. Tuy nhiên, ít phụ huynh nhận ra rằng, chính số tiền này lại là “cơ hội vàng” để gieo vào con những hạt giống tư duy tài chính. Bởi giàu có không chỉ đến từ may mắn hay thu nhập cao, mà bắt đầu từ thói quen, cách nhìn nhận và cách quản lý đồng tiền ngay từ khi còn nhỏ.
Nếu chỉ đưa tiền mà không kèm định hướng, con dễ hình thành thói quen tiêu xài thoải mái, thậm chí sa vào tính cách phụ thuộc. Nhưng nếu khéo léo thêm vài câu nhắn nhủ, cha mẹ sẽ giúp con học được những bài học đắt giá mà nhiều người trưởng thành vẫn còn loay hoay.
Dưới đây là 5 câu nói đơn giản, nhưng có sức mạnh thay đổi tương lai tài chính của trẻ.
1. “Con hãy chia số tiền này làm 3 phần: một phần để tiêu, một phần để tiết kiệm, một phần để đầu tư"
Đây là nguyên tắc nền tảng mà hầu hết người giàu đều áp dụng. Khi dạy con biết phân bổ ngay từ đầu, cha mẹ đã giúp con hiểu rằng tiền không nên dùng hết trong một lần, và đồng tiền có thể được “làm việc” để sinh ra nhiều hơn.
Ví dụ, nếu mỗi tuần con được 50.000 đồng, cha mẹ có thể hướng dẫn: 20.000 để chi tiêu, 20.000 tiết kiệm, 10.000 đầu tư (có thể là mua một cuốn sách, hoặc góp vốn cùng bạn nhỏ mở gian hàng bán nước chanh). Thói quen này không chỉ giúp con biết giữ tiền, mà còn khơi dậy óc sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp.
2. “Trước khi mua thứ gì, hãy tự hỏi: nó là nhu cầu thật sự hay chỉ là mong muốn nhất thời?”
Đây là kỹ năng tài chính quan trọng mà nhiều người lớn vẫn hay mắc sai lầm: chi tiêu cảm tính. Khi con phân biệt được nhu cầu (cần thiết, lâu dài) và mong muốn (thích nhất thời, dễ thay đổi), con sẽ biết cân nhắc trước khi rút ví.
Cha mẹ có thể cùng con luyện tập bằng cách đưa ra ví dụ: “Mua sách học là nhu cầu, nhưng mua đồ chơi đang giảm giá có thể chỉ là mong muốn.” Nhờ đó, con học cách suy nghĩ trước khi chi tiêu, tránh rơi vào vòng xoáy tiêu xài vô tội vạ. Đây chính là nền móng của sự giàu có: biết ưu tiên và lựa chọn.
3. “Nếu con biết chờ đợi, số tiền nhỏ này có thể trở thành số tiền lớn hơn”
Bài học về trì hoãn sự thỏa mãn (delayed gratification) là chìa khóa tạo nên thành công. Con sẽ hiểu rằng, không phải cái gì mình thích cũng phải có ngay lập tức.
Cha mẹ có thể khuyến khích con thử thách: nếu tuần này con không tiêu số tiền ăn vặt, tuần sau cha mẹ sẽ thưởng thêm để con thấy tiền có thể “nảy nở” nhờ sự kiên nhẫn. Cách làm này giúp trẻ trải nghiệm giá trị của tích lũy và sức mạnh của thời gian – điều mà sau này sẽ áp dụng trong tiết kiệm, đầu tư hay quản lý tài sản.
4. “Tiền không chỉ để tiêu, nó còn là công cụ giúp con tạo ra nhiều cơ hội hơn”
Đây là câu nói chuyển đổi tư duy từ tiêu dùng sang đầu tư. Nhiều người xem tiền chỉ là phương tiện để mua sắm, hưởng thụ, nhưng người giàu lại coi tiền là công cụ mở ra cơ hội: học hỏi, kinh doanh, phát triển bản thân.
Khi con dùng tiền để mua sách, tham gia khóa học hay góp sức vào một dự án nhỏ, con sẽ thấy tiền mang lại tri thức, mối quan hệ, trải nghiệm. Đây mới là “giá trị nhân lên” thật sự của đồng tiền. Cha mẹ càng sớm gieo ý niệm này, con càng có lợi thế tư duy vượt trội so với bạn bè.
5. “Con hãy ghi lại hôm nay tiêu tiền vào việc gì, để cuối tháng nhìn lại xem con học được gì từ cách tiêu của mình”
Ghi chép chi tiêu tưởng chừng đơn giản, nhưng lại là thói quen giúp kiểm soát tài chính hiệu quả. Với trẻ em, cha mẹ có thể hướng dẫn con làm một cuốn sổ nhỏ: ghi ngày, khoản chi, lý do chi. Cuối tháng, cùng nhau tổng kết: con tiêu nhiều cho đồ ăn vặt hay sách vở? Có khoản nào lãng phí không?
Việc này không nhằm kiểm soát chặt chẽ, mà để con tự soi chiếu thói quen của mình. Trẻ học được cách chịu trách nhiệm và điều chỉnh hành vi. Đó chính là bước đi vững chắc trên con đường trở thành người quản lý tiền bạc thông minh.
Cho con tiền tiêu vặt không chỉ là đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, mà còn là cách rèn luyện kỹ năng sống và tư duy tài chính. Chỉ cần thêm vào 5 câu nói trên, cha mẹ không chỉ đưa tiền, mà còn trao cho con “chìa khóa” để mở ra cánh cửa giàu có trong tương lai.
Tiền có thể hết, nhưng tư duy giàu có thì sẽ theo con suốt đời. Và nếu được gieo trồng từ những đồng tiền nhỏ bé đầu tiên, chắc chắn mai này con sẽ trở thành một người biết trân trọng, quản lý và làm chủ đồng tiền của mình.
